Hamster Hastalıkları

BÖBREK ENFEKSİYONU

 İlk işaretlerinden biri aşırı tuvalet ihtiyacına neden olan yüksek dozda su tüketimidir.
Belirtiler: Arasıra sidikte kan görülebilir ve işerken acı çektiğini görebilirsiniz.

ALERJİ 

Hamsterlar taban malzemelerine (özellikle sedir ağacından yapılan talaşlar), bazı yiyeceklere, sigara dumanına, parfüme, mobilya cilasına ve benzer şeylere karşı alerji olarabilirler. Aynı zamanda bazı alerji türlerinin kalıtsal olarak nesilden nesile aktarıldığıda düşünülmektedir.
Belirtiler: Gittikçe artan kaşınma, hapşurma, gözlerde sulanma, ayaklarda şişme, hırıltı, göz ya da kulak çevresinde beyaz bölgeler alerijye işaret edebilir.
Önerilen: Öncelikle kafese ya da yeme eklediğiniz her ne varsa çıkartın ve semtoplardaki iyileşmeyi izleyin. Eğer birkaç gün içinde herhangi bir iyileşme görmezseniz bu bir enfeksiyonun sonucuna yorumlanabilir.

KAFES DARLIĞI 

Aşırı derecede küçük ve hamsterlar için gerekli egzersiz olanaklarını sunmayan kafeslerde görülür.
Belirtiler: Hamsterın arka tarafını sürükleyerek yarı sakat bir şekilde yürümesi buna işaret eder.
Önerilen: Bunun daha geniş bir kafese transfer etmek etmek gerekir. Bir diğer fikre göre D ve E Vitmaminlerin yeterli seviyede içermeyen diet programlarıda buna neden olabilir bu yüzden vitamin takvsiyesi yapınız.

SOĞUK ALGINLIĞI VE GRİP 

İnsanlar yoluyla bu viral enfeksiyonlar hamsterlara geebilir. Soğukalgınlığı hamsterları hızlıca zaatüreye dönüştürüp ölümüne neden olabilir.
Belirtiler: Hapşurma, nemli burun ve bazen gözlerde sululukla birlikte yüsek ateştir ki bu uyuşlukla açığa çıkar.
Önerilen: Veteriner tarafından verilmiş yan etiye neden olmyan antibiyotikler tedavi olarak kullanılır. Erişemeyeceği kadar uzakta ve fakat soluyacağı kadar yakında tutulan Vicks nefes almasına yardımcı olacaktır ve tıkanıklığı azaltacaktır. Bunun yanında böyle bir sorunla karşılaşıldığında onu sıcak tutmanızda fayda var.

KABIZLIK

Normalde tüy gibi yumuşak taban malzemesi ve yetersiz su içimi sonucu bağırsaklarda tıkanıklıkla meydana gelir. Yetersiz beslenme, yetersiz egzersiz, hamilelik veya yavaş gerçekleşen doğum diğer nedenler olarak sayılabilir. Nadir durumlarda Hymenolepis Tenyalarının bağırsağa bulaşması da neden olabilir.
Belirtiler: Karın ve anüste görülen şişliktir.

İSHAL

 Çoğunlukla gereğinden fazla taze sebze ve meyve tüketimi sonucu ve diet programında ki ani değişim ya da strese dayalı olarak ortaya çıkar. Temizlenmemiş suluğun içinde oluşan yosunların da ishale neden olduğu söylenmektedir.
Belirtiler: Anüs bölgesinde oluşan nem ve dışkı renginden ki açılmadır.
Önerilen: Taze sebze ve meyveleri çıkarıp kuru gıdalar ve suyla besleyiniz.

PİRE

 Kediler ve köpekler hamsterlara pire bulaştırabilir ki bunun ilk delili sürekli kaşıntıdır.
Önerilen: Hamster ve kafesi pyrethrin pudrası ya da spreyiyle temizlenmelidir.

SICAK ÇARPINTISI

Bazen uykucu hastalığı da denir. Aşırı sıcaklarda hamsterlar kendilerini soğutamayıp derin uykuya yatabilirler. Belirtiler: Katı ve cansız görünen hamster titreyebilir veya başını yan yana oynatabilirken tüyde nem ve matlık görülebilir.
Önerilen: Su sıçratılıp serin bir yere alınmalı ve geri döndükten sonra su içirilmelidir. Ortalama 10 dakika içinde normale dönmesi gerekir.

KIŞ UYKUSU

 Bir hastalık olmasada gerçekleştiğine sıklıkla hastalık zannedilir. Basınç düşmesine ve solunum yavaşlamasına neden olan ani ısı değişimlerinde syrianlar uykuya daha eğilimlidir.
Belirtiler: Yakından inceliğinde bıyıkların hareket ettiği fark edilebilir. Hamsterı daha ılık bir odaya alın yada yeniden canlanana kadar tutun. Eğer uyanamazsa açlıktan veya susuzluktan ölebilir. Bazen uykudan tamamen uyanmadan önce sallanabilir.
Önerilen: Hamsterları oda sıcaklığında tutmaya özen gösterin aynı zamanda soğuk zamanlarda talaşı fazlaca vermeniz ısınması için gereklidir.

ASPERGILLUS MANTARI

 Bu mantar, hamsterların dışkılarını bıraktığı bölümdeki taban malzemesinde büyür. Bir kere gelişmeye başladığında zamanla beyazdan siyaha dönecektir. Bu süreçte mantar sporlarını hava yoluyla hamsterın çevresine gönderip hamsterın sağlığına zarar verebilecektir. Bu oldukca tehlikelidir çünkü bu sporların hamster tarafından solunması ölüm riskini getirir.
Belirtiler: Uyuşukluk, nefes alma zorluğu, sidikte kan, iltihaplı veya kızarık cilt ve kronik ishaldir. Özellikle eğer kafesin içinde mantarı farkına vardığınızda bu semptomlardan herhangi birini gördüyseniz emin ol ki sorumlusu bu mantardır.
Önerilen: Antibiyotik ve anti-mantara yönelik tedaviler uygulanır. Mantarın bir diğer büyüme şekliyse kafeste çürümeye bırakılmış meyve ve sebzelerdir. Hamsterınızın çişini yaptığı bölgeyi sürekli değiştirmek ve haftada ki bir kere kafesi tamamen temizleyip dezenfekte etmektir, bunun yanında eğer elimizde mevcutsa anti-mantar spreyleri de kullanılabilir. Her zaman yenilmemiş meyve ve sebzeler çürümeye yüz tutup mantar oluşumuna neden olmadan kafesten alınmalıdır. Temiz bir kafes ve düzenli kontrolle bakım yaptıktan sonra bu mantarın oluşması hiç pek bir neden yok bu yüzden temizliği ihmal etmeyin.

KANSERLER VE TÜMÖRLER

 Hamsterlarda içsel ya da dışsal kanserli tümörler gelişebilir. Dışsal tümörler genellikle bir bölgede sürekli genişler. Bunun yanında dahili tömürler cerrahi müdaheleye izin verecek kadar erken teşhis edİlemeyebilir.
Belirtiler: Kilo kaybı ve uyuşukluktur. Eğer dışsal bir tümör oluşmuşsa ve başa çıkamayacağı derecede büyümüşse hamsterlardan anlayan bir veterinere götürüp aldırmalısınız. Bunun yanında bazen hamsterlar bu bölgeyi ısırarak kanatır, tükürüklerinde antibiyotik olduğu için kendi kendilerini de iyleştirebilirler.

KATARAKT

 İnsanlarda olduğu gibi yaşlı hamsterlarda da göz üzerinde beyaz filme benzeyen kataraktlar görülebilir. Kataraktlar kalıtsa bir problemdir bu yüzden katarakta yakalanan hamsterlar çiftleştirilip çoğaltılmamalıdır çünkü aynı hastalık yavrularda da meydana geleceği için hastalıklı genleri çoğalmasına neden olacaktır. Bilenen her hangi bir tedavi yöntemi olmasa hamsterlar görme konusunda pek iyi değildir çoğu zaman küçük bir kafesin ihtiyaç bile duymadan yaşayabilir. Böyle bir durumda kafeste ki eşyaların yerleri her zaman sabit tutulmalıdır.

DİŞ ÇÜRÜKLERİ

 Çeşitli tatlı yiyeceklerin verilmesiyle birlikte görülen bir durumdur. Yüksek karbonhidrat içeren bir diet program ve asit aynı zamanda diş köküne kadar ilerleyip apseye neden olan diş çürüklerine neden olabilir.
Belirtiler: Tükürük salgılanması, yüzeysel şişkinlik ve kusma olarak görülebilir.
Önerilen: Çürük diş tecrübeli bir veteriner tarafından çekilmelidir.

DİABETİK

 Tüm türleri etkileyebilmesine rağmen normalde Campbell’s Dwarf Hamsterlara özgün bir hastalıktır. Genellikle 7. ve 9. ay arasında kirli bir kafes ve stresle kendini gösterir.
Belirtiler: Aşırı su tüketimi, titreme ve vucut ısısında düşüştür. Bazı vakalar komayla sonuçlanabilir.
Önerilen: Diabetik için herhangi bir tedavi yolu yoktur ancak bazı önlemler yaşam kalites ve ömrü arttırılabilir, şekersiz pedialyte suyuna karıştırılabilir. Eğer diabetikten şüpheleniyorsunuz hazır hamster yemlerindeki mısır tanelerini ayıklamayı ve havuçtan uzak tutmayı unutmayın.

GLAUKOMA

Campbell’s Dwarf Hamsterlarda diğer türlere nazaran daha sıklıkla görülür. Kalıtsal olduğu düşünüldüğü için bu hastalığa yakalanan hamsterlar çiflteştirmek için kullanılmamalıdır. Gözde ki basıncın artmasına neden olan göz küresinin büyümesiyle fark edilir.

DİSTOSİ

 Dişilerin karnındaki yavruyu doğuramamasıdır. Genel sebepleri dişinin obez olması, deformasyona uğraması ya da ekstrem boyutta ki yavrulardır.
Belirtiler: Uyuşukluk ve vajinal kanamadır.
Önerilen: Dişiyi ve yavruları kurtarmak için sezaryan gerekebilir.

TÜY DÖKÜMÜ
 
Yaşlı hamsterlarda böbrek işlevsizliğinin sonucu olarak görülebilir. Tüy dökümü aynı zamanda çark merkesine sürtünmeyle, suluktan damlayan su ve yanlış taban malzemesi sonucu oluşabilir. Aynı zamanda düşük proteinli diet programıda neden olarak gösterilebilir, genellikler hamsterların dietlerinde %16′ın altında protein bulunduğunda meydana gelebilir. Bir diğer diet problemiyse mısır ve tahılların fazlaca verilmesidir. Çoğunlukla bu sorun taze sebze ve meyvelerin diete eklenmesi ve ya tahıllara haşlanmış pirinç katılmasıyla giderilebilir.
Önerilen: Tüy dökümüne karşı uygulanan genel iki yol vardır;
1) 1 veya 2 damla balık yağının yemine damlatılması
2) Böbreğe zarar verdiği için sarmısak içermeyen maya tabletlerinin 3-4 gün boyunca sürekli ve daha sonda haftada 1 olarak yeminin üzerine ilave edilmesidir.

KISIRLIK

Dişilerde ve erkeklerde kısırlığa katkıyı ilk olarak obezite verir. Çoğunlukla her ikiside normal ağırlığına tekrar düştüğünde üreyebilir. Günlük besinlerinden şekerli gıdaları ayırın ve bir parça havuç vermeyi deneyin. Bazen genç ve tecrübesiz dişi çiftleşemeyebilir. En iyi sonuçlar için dişiyi daha yaşlı ve tecrübeli erkeklerle çiftleştirin. Sıklıkla çiftleştirilen erkeklerde kısırlık oluşabilir. Erkeklerle üremeyi dengelemek için sadece haftada bir kere çiftleştrilmeli ve ayda en az 1 hafta çiftleştirilmemelidir. Soğuk havalarda erkeklerin spermlerindeki kaliteyi düşürebilir.

Hastalığın tedavisinde tam olarak bilginiz yoksa bilgili bir veterinere danışmanızı tavsiye ederim. Bir hastalıktan şüphelendiğiniz zaman harekete çabuk geçmeniz hamsterınızın hayatını kurtarabilir.

Guinea Pig Hastalıkları

Doğuştan oluşan anormallikler:

Genellikle aynı soydan çiftleşmelerde görülür (Peter Gurney, Abnormalities) Anne=oğul, Baba=kız ve 1. nesil kardeşler arasındaki çiftleşmeler bağışıklık sisteminin zayıflığı, solunum yolu problemleri, ağız ve diş problemleri, kalça çıkıkları, katarakt, sıklıkla rozet tüylülerde rastlanan deri yırtılmaları genellikle doğuştan/genetik problemler olup, yakın akraba çiftleşmelerinden kaynaklanır. Solunum yolu problemlerinde yeni yavruların emdikleri süt ciğerlerine giderek ölümlerine neden olur. Aynı soy çiftleşmelerinde doğacak yavruların kısır olacağı konusunda herhangi bir bilgiye ulaşılamamıştır. Ancak üretici tecrübeleri böyle bir durumun söz konusu olmadığı görüşünde birleşirler. 

Cilt Problemler

Mantar ve türevi paratizsel hastalıklar

Cavia’lerde en çok karşılaşılan cilt problemlerine mantar enfeksiyonları neden olur. 

Belirtileri; (Tüyler kepeklenmiş gibidir) bu parazitler tarafından istila edilen cavia’nin ölü derileridir. Kulak etrafında ve içine doğru ilerleyen beyaz deri kabarmaları, cilt renginde kırmızılaşma/kızarma, dokununca huzursuzlaşma ve ileri safhalarda acı hissetme, dokunduğunuzda hırlama, tıslama ısırmaya meyil; kaşıntıdan dolayı oluşan kabuk yaralar.

Deri iyileşmesi ve kaşıntı giderici olarak kömür katranı ihtiva eden şampuanlar, blue selenyum sülfit ihtiva eden bakım ürünleri önerilmektedir. Mayt da dahil dış parazitsel tüm problemler için Ivermectin ihtiva eden ilaçlar önerilmektedir. Yurtdışında sprey/solüsyon şeklinde hayvan besleyicileri için ticari ürünler bulunmakla birlikte ülkemizde ancak enjekte yoluyla ileri safhalarda Ivermectin uygulanabilmektedir. Ancak pek çok veteriner cavia’lara bu uygulamayı yapmaktan kaçınmaktadır. Nedeninin cavia’lardan kan almak ve enjekte etmekteki zorluktan kaynaklandığını düşünüyorum. Ivermectin maddesi dış parazitlerin yumurtaları dahil yok ettiği için en sağlam tedavi yoludur. Alternatif tedavi yoluysa Selamectin içerikli solüsyonlarla yapılabilir. Ülkemizde ticari olarak solüsyon şeklide satılmakta olup veterinerlerden temin edilebilir, 15mg’lık etken madde yetişkin bir cavia için yeterlidir, yüksek dozajdan kaçınmak gerekir, madde 6 hafta etkili olduğu için genellikle tek seferlik kullanım iyi sonuçlar vermektedir.

Zehirlenme 

Belirtileri ; titreme nöbetleri, vücudu ayakta tutamama, başın yere düşmesidir. Cavia’ler özel sindirim sistemleri gereği kendiliklerinden kusamadıkları için charcaol tabletle tedavi edilebilirler. Uzman hekim bu tedaviyi yapabilir, amatör besleyicilere tavsiye edilmez. Uygulamadan yarım saat sonra ağız yoluyla sıvı parafin kullanılır, A ve B vitamin takviyesi yapılır ve kaybedilen suyun yerine koyulması için rehidratasyon sıvısı verilir.

Felç

Belirtileri tüm vücut yada belirli uzuvların hareket kabiliyetinin kaybolması şeklinde olur. Hareket kabiliyeti kaybolan uzuv vücut içerine çekilmeye çalışır. Tedavi için yüksek dozlarda kalsiyum, magnezyum ve çinko yanında vitamin takviyesi yapılır. Tedavi veteriner tarafından yapılmalıdır.

İshal 

Cavia’lerdeki ishal durumlarından bahsederken sürekli olarak aşırı taze yemle beslenme ön plana çıkmaktadır. Ancak yaptığımız araştırmalar, ishal probleminin bazı taze besinlerin verilmesi hususunda etkili olduklarını ortaya koymaktadır. Sözgelimi 15 gün boyunca kuru yemin yanı sıra taze yeşillikle(kullanılan taze besinler havuç, maydanoz, hıyar; 
günlük sınırların oldukça üzerine çıkarak) 5 adet cavia üzerine yapılan beslemede herhangi bir ishal problemiyle karşılaşılmamıştır. Diğer taraftan aynı şekilde marul, hıyar, taze fasulye uygulamasında dışkıda yumuşaklık, karpuz uygulamasındaysa yumuşaktan daha kıvamsız sonuçlar alınmıştır. Kanaatimizce, karpuz haricinde diğer taze yemlerin limitlerin çok üstünde olması ishale yol açmamaktadır. Ancak yine tecrübelerden yola çıkarak yenilme özelliğini kaybetmiş, çürük, bozuk taze yemlerle, aşırı sıcak-soğuk taze yemler ve haşlanmış her türlü gıda cavia’ları ishal yapabilmektedir. 

Belirtileri
 
Anüs etrafındaki tüylerde dışkı lekeleri, köşeye sinme, iştahsızlık, su kaybı. Tedavi için morfin hidroklorür ve attapulgite etken maddeleri içeren ilaçlar tavsiye edilir. Ülkemizde hayvan sağlığı ile ilgili ilaçlar üreten bir firmanın ishal ilacı bulunmaktadır, besleyiceler kullanabilir. Keçiboynuzu, karaağaç yaprakları, çoban çantası bitkileri/yemişleri ve delmucent olarak tabir edilen yatıştırıcı otlar ; Öksürük otu (Tussilago farfara) 
Comfrey ( Symphytum officinale ) Karakafes (Symphytum officinale) 
Corn Silk ( Zea mays ) İpek mısır (Zea mays) Couchgrass ( Agropyrum repens ) Couchgrass (Agropyrum repens) Flaxseed ( Linum usitatissimum ) Keten tohumu (Linum usitatissimum) 
Irish Moss ( Chondrus crispus ) İrlandalı Moss (Chondrus crispus) Lungwort ( Sticta pulmonaria ) Ciğerotu (Sticta Ciğer) Liquorice ( Glycyrrhiza glabra ) Meyankökü (Glycyrrhiza glabra) Mallow ( Malva sylvestris ) Ebegümeci (Malva sylvestris) 
Marshmallow ( Althaea officinalis ) Hatmi (Althaea officinalis) Mullein ( Verbascum thapsus ) Sığırkuyruğu (Verbascum Thapsus) Oatmeal ( Avena sativa ) Yulaf ezmesi (Avena sativa) Parsley Piert ( Aphanes arvensis ) Maydanoz Piert (Aphanes arvensis) Plantain ( Plantago major ) Sinirotu (Plantago majör) Slippery Elm ( Ulmus fulva ) Kaygan Elm (Ulmus güngüzeli) verilebilir.

Böbrek Problemleri

Böbrekler, çok fonksiyonlu organlardır. Vücudun süzgeci olduğu söylenebilir. Su, kan, elektrolit ve asit dengesi düzenlerler. Kalp ve böbrekle ilgili sorunların belirtileri aynı olduğu için sıklıkla birbirleriyle karıştırılırlar. Ararlındaki farkın en bariz örneği böbreklerdeki sorunlarda çoğunlukla idrarda kan görülmesidir. Çoğunlukla yoğun potasyum uygulamasıyla tedavi edilir. Ayrık otu, kereviz gibi diüretik bitkiler kullanılır. Veteriner tedavisi gerektirir.

Apse

Apseler irin olan ölü doku hücrelerinden olan mikroplar tarafından enfekte bir yaralanma sonrası oluşurlar. Bir yerde irin birikmesidir. Bakteri enfeksiyonlarına karşı vücudun verdiği bir karşılıktır. Antibiyotik tedavisi gerekir.

Üşütme/soğuk algınlığı 

Cavia’lar hava akımlarından çok çabuk etkilenirler. Kafes taban malzemelerinin zamanında temizlenmemesi, ıslak kalması, soğuk yanında haricen ıslanmaları üşütmelerine neden olabilir. Genel itibarıyla insan sağlığı için kullanılan penisilin içermeyen antibiyotikler, parasetamol içeren ilaçlar kullanılabilir. Doz ayarlaması cavia’nin yaşına, ağırlığa göre değişir. İçme sularına herhangi bir şekilde ilaç katılması doğru değildir, ilaçlar, severek yedikleri taze sebzelerin uçlarına az miktarlarda sürülerek verilebilir. Bu tür ilaçların şeker içeren kısımları en üst tabakada olduğu için ilacın en üst tabakacı uygun bir aletle hafifçe temizlendikten sonra kullanılmalıdır.


SÜRECEK...

2. bölüm; kötü beslenme, gıdalardan bulaşan hastalıklar, üretim safhasındaki hastalıklardan ve diğer canlılardan bulaşabilecek hastalıklardan oluşacaktır.